Menu
Menu
آلاینده‌های هوابرد محیط کار، به‌طور کلی به دو گروه اصلی ذرات و گازها/ بخارات طبقه‌بندی می‌شوند. همچنین در راستای تسهیل روند بررسی و مطالعه خواص فیزیکی و شیمیایی، ذرات به پنج دسته گرد‌و‌غبار، دمه‌های فلزی، دود، میست و الیاف تقسیم می‌شوند. لازم به ذکر است که مواد شیمیایی بر اساس مشخصات فیزیکوشیمیایی، نوع، حالت، غلظت و نهایتاً متابولیتهای منتجه، عوارض و اثرات بهداشتی بسیار متفاوتی بر اپراتور در معرض خواهند داشت.
راه‌های جذب آلاینده‌ی هوابرد
مواد شیمیایی می‌توانند از راه استنشاق، گوارش و پوست جذب بدن شوند. لازم به ذکر است که جذب تنفسی اصلی‌ترین و شایع‌ترین راه مواجهه با آلاینده‌های محیط کار است. در صورت نفوذ و رسوب آلاینده‌های شیمیایی استنشاق‌شده در آلوئول‌های ششی، محل تبادل هوای تنفسی با جریان خون، امکان توزیع و انتشار آلاینده‌های مذکور یا متابولیتهای تولیدی فراهم شده و عوارض سیستماتیک بروز خواهند کرد. با توجه به سطح گسترده آلوئول‌های ششی، حدود نود متر مربع در فرد بالغ، سرعت انتشار مواد شیمیایی جذب‌شده از طریق ریه‌ها، مشابه تزریق آنها در خون است.
آلاینده‌های هوابرد، در حین تنفس به داخل راه‌هــای تنفسی و ریه‌ها نفوذ پیدا کرده و قادرند از طریق آلوئـول‌هـا، به جریـان خون راه پیدا کنند، یا در بافت ریـه محبوس شوند. اگرچه گازهـا و بخارات در هوای منطقه تنفسی (کـره‌ای به شعاع 30 سانتیمتر نسبت به دهان و بینی) آزادانه حرکت می‌کنند، ولی ذرات، مبتنی بر شکل و قطرشان (به‌ویژه قطر بزرگتــر از 10 میکرون) به‌راحتی با جریـان هوای تنفسـی تغییـر جهت نمی‌دهند. همچنین ذرات کوچکتـر از نیـم میکرون، همواره هوابـرد بوده و قادرنـد از طریـق بازدم، از ریـه‌ها خارج شونـد.
مخاطرات بهداشتی گازها و بخارات
مخاطرات بهداشتی گازها و بخارات، بر حسب عوارض و اثرات ناخواسته آنها بر سلامت انسان متفاوت است. بر اساس پژوهش‌های آزمایشگاهی و میدانی صورت‌گرفته توسط مراکز معتبر علمی و صنعتی، برای مواد شیمیایی کاربردی حدود آستانه مواجهه تعریف شده است. این حدود بر حسب ppm یا mg/m3 بیان میشود. مطالعات نشان می‌دهد که حفظ مواجهه شغلی زیر حدود آستانه میانگین TLV-TWA در طول سنوات خدمت مانع از بروز عوارض و تبعات ناخواسته میشود. همچنین مواجهه شغلی نباید حتی برای یک لحظه، فراتر از حدود آستانه حداکثری TLV-C برود.
شایان ذکر است که حدود آستانه‌ی مواجهه، هرساله توسط مراکز معتبری از جمله انجمن دولتی متخصصان بهداشت صنعتی آمریکا بازنگری و به‌روزرسانی میشود.
مخاطرات ایمنی گازها و بخارات
برخی گازها و بخارات، خاصیت اشتعال‌پذیری دارند. حدود اشتعال‌پذیری، عموماً بر حسب درصد حجمی گاز و بخار قابل اشتعال در هوا بیان میشود. پایین‌ترین دمای لازم جهت مشتعل‌شدن توده ابر قابل اشتعال (مخلوط هوا و گاز/ بخار) را نقطه شعله‌زنه می‌نامند. حداقل و حداکثر غلظت اشتعال‌پذیر گاز/ بخار موجود در توده ابر قابل اشتعال، به ترتیب حد پایین اشتعال‌پذیری و حد بالای اشتعال‌پذیری نامیده میشود.
در ناحیه زیر حد LFL، به دلیل رقیق‌بودن توده ابر مخلوط و در ناحیه بالای حد UFL، به دلیل غلیظ‌بودن توده ابر مخلوط و کمبود سطح اکسیژن، امکان اشتعال‌پذیری وجود ندارد. همان‌طور که مشاهده میشود، دامنه اشتعال‌پذیری توده ابر قابل اشتعال، با افزایش دما بزرگ‌تر میشود. دمای TL و TU، به ترتیب، به حدود LFL و UFL مربوط می‌شوند. بنابراین، هر غلظتی از ابر مخلوط که مابین حدود LFL و UFL قرار داشته باشد، پتانسیل اشتعال‌پذیری دارد. به‌طور کلی برای یک گاز یا بخار معین، حد پایین اشتعال‌پذیری بسیار بزرگ‌تر از حد آستانه مواجهه بهداشتی است.
«کد پیگیری : ECIVS-TA-1011»
برای دانلود فایل کامل مقاله در قالب pdf کلیک کنید.
